De Clos van maarschalk Pétain

Fransen zijn mensen die gehecht zijn aan hun land en trots op de producten die erop voortgebracht worden in de vorm van bijvoorbeeld kaas en wijn.

Over het algemeen zijn de Fransen ook trots op hun geschiedenis. Denk aan de discussies rond de laatste film over Napoleon van Ridley Scott waar hun “held” een eenzijdig portret kreeg. Een bijzonder verhaal zijn ook de wederwaardigheden van een andere oorlogsheld uit de Eerste Wereldoorlog die voor diens inzet de titel Maarschalk toegewezen kreeg: Pétain.

In het voorjaar van 1942 schonk het departement Côte-d’Or de premier cru wijngaard Teurons die tot dan eigendom van de Hospices de Beaune was aan maarschalk Pétain voor zijn bewezen diensten voor het vaderland. Door de geschiedenis van “de Clos van maarschalk Pétain” in Beaune in de Côte-d’Or te volgen, worden de donkere tijden van het Vichy-regime (Pétain collaboreerde met de Duitse bezetters onder de naam Nationale Revolutie en was medeverantwoordelijk voor de vervolging van Joden en verzetslieden) weer zichtbaar. Dit weinig bekende geschenk, dat lange tijd onderdrukt en uit schaamte ontkend werd, laat zien in welke mate de persoonlijke cultus rond de maarschalk een grote rol speelde binnen Frankrij. De lokale notabelen waren niet enkel gehecht aan de conservatieve waarden van de Franse staat, maar ook aan het gebruik of de representatie van wijnstokken en wijn als iconen binnen de Franse samenleving. De wijngaard werd ceremonieel overgedragen aan Pétain middels een eigendomsakte. De wijngaard was ommuurd (een echte “Clos”) en voorzien van speciaal hiervoor gehouwen grensstenen. Voor de werkzaamheden werden verschillende vrijwilligers ingezet, met name jeugdigen. De eerste oogst werd in Vichy, bij het woonadres van Pétain afgeleverd, echter met een verkeerde adressering: Vichy Frankreich in plaats van Vichy France. En werd daarom dus geweigerd door de trotse en chauvinistische Franse staatsman.

Philippe Pétain werd na de Duitse bezetting tot de dood veroordeeld voor zijn samenwerking met de Duitse bezettingsmacht. Hij werd medeverantwoordelijk gehouden voor de verdrijving van Franse joden en de moord op hen in Duitse concentratiekampen. Het vonnis werd, ondanks protest uit de samenleving niet voltrokken vanwege zijn leeftijd en hij werd geïnterneerd tot het einde van zijn leven. De enkele flessen die de wijngaard produceerde en nog via veilingen beschikbaar zijn zeer gezocht door de liefhebbers en verzamelaars.

Na de oorlog wilde niemand de handen vuil maken aan deze ‘besmette’ wijngaard. Besloten werd om het perceel weer onder te brengen binnen de auspiciën van de Hospices de Beaune. In Nederland wordt Teurons ook verkocht maar aan het beruchte verleden wordt vreemd genoeg geen woord besteed. Ook bekende wijnschrijvers als Coates, Johnson en Parker vermelden hierover niets in hun publicaties over Teurons.

Hieronder een foto van De clos met bewonderaars in de veertiger jaren. Op het hekwerk is de naam Maréchal Petain nog juist leesbaar.